22 lipca

 Dziś wyruszamy w podróż do przeszłości, do czasów PRL,  kiedy dzień 22 lipca był  Narodowym Świętem Odrodzenia Polski. Było to najważniejsze święto państwowe obchodzone co roku (od 1945 do 1989) w rocznicę ogłoszenia Manifestu PKWN. Święto było dobrą okazją do przypominania "sukcesów" komunistycznej władzy, organizowano liczne propagandowe imprezy sławiące PZPR, ustrój socjalistyczny i jego wielkie osiągnięcia.

"Rozpoczyna się wielka manifestacja młodzieży polskiej. Jej wiodące hasło "Pod przewodnictwem partii kontynuujemy dzieło ojców - budujemy socjalistyczną Polskę". Przed trybuną honorową ponad 80 tysięcy dziewcząt i chłopców z całego kraju. Młodzież pozdrawia Leonida Breżniewa, narody ZSRR, członków Leninowskiego Komsomołu. Rówieśników działających w organizacjach młodzieżowych krajów socjalistycznych - pisała "Trybuna Ludu" 23 lipca 1974."

za: https://torun.wyborcza.pl/torun/7,48723,16360020,22-lipca-w-prl-u-to-bylo-najwieksze-swieto-panstwowe-zdjecia.html 

Widokówki przedstawiające polskie miasta i miasteczka z tamtego okresu wpisują się w obowiązującą wówczas narrację. Miały pokazywać, jak dobrze żyje się w socjalistycznym kraju, w którym prężnie rozwija się przemysł i gospodarka, wznoszone są nowoczesne osiedla pełne zieleni, a zadowoleni mieszkańcy zaopatrują się w dużych pawilonach handlowych. 

A zatem przenieśmy się do wykreowanego świata z pocztówek, pogodnego i słonecznego jak lipcowy dzień.   

"Realizacja uchwał VII Zjazdu - gwarancją poprawy bytu społeczeństwa". Z takim hasłem od razu lepiej i optymistyczniej :)

PRZEMYŚL. Plac Dąbrowszczaków
fot. P. Krassowski, KAW

VII Zjazd PZPR odbył się 8 grudnia 1975 r w Warszawie. Jednym z gości był przywódca komunistów radzieckich - Leonid Breżniew. Pierwszy sekretarz KC PZPR - Edward Gierek wygłosił wówczas referat programowy biura politycznego: "O dalszy dynamiczny rozwój budownictwa socjalistycznego - o wyższą jakość pracy i warunków życia narodu".
http://bibliotekacyfrowa.eu/Content/38714/38754-0001.pdf

No i widać na załączonych obrazkach dynamiczny rozwój budownictwa i coraz wyższą jakość warunków życia narodu... 

Na zdjęciu Jasło, przestronna ulica Generała Świerczewskiego (obecnie Kołłątaja).

fot. J. Siudecki, KAW
rok 1975

Na kolejnej pocztówce również ulica Generała Karola Świerczewskiego (dziś Jana Pawła II), ale tym razem w Jarosławiu. Na pierwszym planie Dom Handlowy PSS.

fot. A Stelmach, Biuro Wydawniczo-Propagandowe RSW "Prasa-Książka-Ruch"
Rok 1968

I jeszcze jeden dom handlowy, tym razem na nowym osiedlu mieszkaniowym w Andrychowie przy ulicy Włókniarzy.

fot. J. Siudecki
lata 1974-1976

Kolejne widokówki tzw. multi view, czyli na jednej pocztówce kilka widoczków. Na każdej z nich uwiecznione pawilony handlowe, chyba miały  zaprzeczać powszechnym niedoborom towarów, takie zaklinanie rzeczywistości...

BRZOZÓW. Ratusz na placu 600-lecia.
Pawilon meblowy przy ulicy Mariana Buczka.
Kąpielisko miejskie.
Ulica Adama Mickiewicza.
fot. P. Krassowski, KAW.
Rok 1978. 

W ciągu 45 lat istnienia Polski Ludowej trzykrotnie wprowadzano system reglamentacji towarów, czyli różne artykuły na kartki: w latach 1944-1949, 1951-1953 oraz okres, który pamiętam 1976- 1989). W roku 1976 reglamentację wprowadzono od tzw. "bonów na cukier". Nawet śpiewano taką piosenkę, na melodię  przeboju Maryli Rodowicz "Wsiąść do pociągu":

 

"Wsiąść do rakiety Hermaszewskiego,

nie dbać o szynkę z komercyjnego*,

ściskając w ręku bony na cukier,

patrzeć jak Gierek ma wszystko w d..."

* w sklepach komercyjnych sprzedawano deficytowe towary po cenach wyższych (nawet wielokrotnie) niż tych, które obowiązywały w zwykłych sklepach.

STALOWA WOLA I OKOLICE

Rudnik - barokowy kościół. Fragment rynku.
Stalowa Wola - kościół zbudowany w 1972 r.
Nisko - fragment rynku.
Stalowa Wola - fragment nowoczesnego centrum handlowego.
fot. K. Śliwa.

Na początku lat osiemdziesiątych, coraz więcej sklepowych półek świeciło pustkami (brakowało 80% artykułów konsumpcyjnych!). Wprowadzano kartki na kolejne towary: mięso, masło, czekoladę, cukierki, mąkę, kaszę, ryż, alkohol, papierosy. Reglamentowane były środki czystości - proszek do prania i mydło, a także artykuły dla dzieci - mleko w proszku, oliwka dla niemowląt. 

Niedostępne były również meble, czy sprzęt AGD. Aby kupić takie towary trzeba było zapisać się na specjalną "listę kolejkową", a najlepiej mieć znajomości w sklepie 😀

PAJĘCZNO. Dom Towarowy "Centrum".
Szkoła Podstawowa.
Barokowy kościół z XVIII w.
Ośrodek sportów wodnych. Lipa - pomnik przyrody.
fot. T. Biernacki, S. Czarnogórski.
Lata 1974-1975

Częstym motywem na widokówkach z lat siedemdziesiątych były osiedla mieszkaniowe. W okresie tzw. "dekady gierkowskiej" zbudowano 2,6 miliona nowych mieszkań. Rekordowym rokiem był 1978, kiedy oddano do użytku 284 tysiące lokali. 

Na pocztówce osiedle przy ulicy Marcelego Nowotki w Kielcach.

fot. M. Raczkowski, KAW
lata 1970-1975

Główną metodą budowania domów była technologia wielkopłytowa, polegająca na składaniu na miejscu budowy bloków z betonowych prefabrykatów (wielkich płyt). System ten pozwalał na szybką budowę, ale niestety wadą był niski poziom montażu. Było mnóstwo raków i fuszerek. 

Wszystkie bloki, klatki schodowe, mieszkania były do siebie bardzo podobne.

Na widokówce - Przemyśl, osiedle mieszkaniowe XXX-lecia PRL.

fot. P. Krassowski, KAW
rok 1977

Wraz z kryzysem gospodarczym na początku lat osiemdziesiątych przyszło załamanie w sektorze budowlanym. Brakowało materiałów i narzędzi, budowano wolniej i mniej, a kolejki oczekujących na własne M-2 wydłużały się...

DZIWNÓW. Osiedle mieszkaniowe.
fot. J. Tymiński, KAW
rok 1979

I jeszcze parę widoczków z idealnego pocztówkowego świata. Wybrałam widokówki, na których uwieczniono zakłady przemysłowe, jako nieodzowny element państwa socjalistycznego. 

Tu, na dolnym zdjęciu fragment Nadodrzańskich Zakładów Przemysłu Owocowo-Warzywnego. 

DĘBNO. Pomnik - Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich.
Nad jeziorem.
Plac Światowida.
Nadodrzańskie Zakłady Przemysłu Owocowo-Warzywnego.
Ulica Adama Mickiewicza.
fot. B. Hulej, R. Reed - KAW

Dawne województwo kaliskie. Na dolnym środkowym zdjęciu pracownica Zakładów Automatyki Przemysłowej w Ostrowie Wielkopolskim.

Na pozostałych fotografiach: Kalisz - Teatr im. W. Bogusławskiego, Russów - dom rodzinny Marii Dąbrowskiej, Gołuchów - zamek w stylu renesansu francuskiego, Jarocin - ratusz z podcieniami, Opatówek - gościniec "Czarnuszka"

fot. A. Araszkiewicz, J. Makarewicz, A. Przyjemski, M. Raczkowski, Z. Żyburtowicz - KAW

Z Mławy przysłano między innymi takie widoczki: 

Pomnik - mauzoleum ku czci ofiar faszyzmu.
Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej.
Osiedle mieszkaniowe.
Spółdzielnia Mleczarska (widać hasło zakładu "Jakość naszą wizytówką")

Zabytkowy spichrz z XVIII w.

fot. A. Johann, A. Zborski, S.R. Sadowski - KAW
lata 1978 - 1982.

Źródło wiedzy o czasach PRL - Wikipedia i własne wspomnienia 😉

POSTSCRIPTUM

Znalazłam jeszcze fajną pocztówkę w dzisiejszym temacie:

dzisiejsi pięćdziesięciolatkowie plus 😀

RABKA. Osiedle mieszkaniowe.
fot. S.R. Sadowski -KAW
lata siedemdziesiąte