Czerwony Kapturek na pocztówkach

Ktoś ustanowił 19 lipca dniem Czerwonego Kapturka. Voilà! Znalazłam kilka pocztówek na dzisiejsze święto 😀

Z bajką o Czerwonym Kapturku zetknął się niemal każdy i to już we wczesnym dzieciństwie. Ja, jak sięgam pamięcią, pierwszy raz poznałam tę historię w wersji "kina domowego", czyli wyświetlane na ścianie obrazki z projektora, z głosem mojego taty jako lektora. I wydaje mi się, (pamiętam jak przez mgłę), że ostatni kadr przedstawiał wilka pokazującego małym wilczętom bliznę na brzuchu - pamiątkę po swoim występnym czynie. Litościwa babcia zaszyła przestępcy brzuszysko, aby ten mógł poprawić się i wieść potem porządne i przykładne życie.
Ale ta opowieść nie zawsze miała happy end.

Little Red Riding Hood, Isabel Naftel, 1862
Wyd. PostcardShop

Horror, thriller, a może kryminał?

Już w czasach średniowiecznych w różnych kręgach kulturowych znane były i przekazywane w formie ustnej historie o babci i jej wnuczce. Według tych wersji wilk (czasem wilkołak) zostawia dziewczynce pozostałe po morderstwie staruszki "resztki" -  krew i mięso. Nieświadoma niczego dziewczyna uczestniczy w tej kanibalistycznej uczcie, a potem pomaga wilkowi spalić pozostałe po babci ubrania. Na koniec wilk zwabia ofiarę do łóżka i tam ją pożera. 

Red Riding Hood (autora fot. nie podano)
Trójwymiarowa pocztówka wydana w Szwajcarii

Opowiastka moralizatorska.

Pierwsza znana literacka (i drukowana) wersja bajki została napisana przez Charles'a Perraulta pod koniec XVII wieku. Wtedy też po raz pierwszy pojawia się imię bohaterki - Czerwony Kapturek. Zgodnie z duchem epoki opowieść ma charakter moralizatorski. Kończy się pożarciem Kapturka, co ma być przestrogą dla wszystkich młodych dziewcząt, narażonych na niecne zamiary uwodzicieli.

Dobre zakończenie, ale nie dla wszystkich.

Według wersji spisanej przez braci Grimm (XIX wiek) babcia i Czerwony Kapturek zostają uratowane przez leśniczego, który rozcina wilkowi brzuch. Przerażone swą przygodą bohaterki wydostają się z brzuszyska ludożercy, a następnie napełniają jego wnętrze kamieniami. Po zaszyciu brzucha, wilk budzi się co prawda, ale zaraz pada martwy pod brzemieniem. Leśniczy zabiera wilczą skórę, a babcia raczy się ciastem i winem przyniesionym jej przez wnuczkę. 

Once upon a time, Kenneth Whitley, 1939
Wyd. PostcardShop

Interpretacje.

W związku z popularnością na całym świecie historia o Czerwonym Kapturku doczekała się różnorodnych interpretacji. Antropologowie kultury  widzą w baśni opowieść o słońcu i cyklach natury. Według nich Czerwony Kapturek symbolizuje życie, słońce i ciepło, a wilk - śmierć, ciemność i zimno. Częściej jednak historia ta jest interpretowana jako przestroga przed zbyt wczesną inicjacją seksualną.

Znaną powszechnie jest interpretacja B. Bettelheima, który rozpatruje baśń w duchu psychoanalizy. Według badacza jest to historia o dojrzewaniu i przedwczesnym pobudzeniu seksualnym. 

Red Riding Hood - illustr. Elena Schweitzer
Wyd. House of Postcards

Baśń o Czerwonym Kapturku ma niezliczoną ilość wersji, przeróbek i trawestacji. Współcześnie należy do jednych z najchętniej adaptowanych na potrzeby literatury, filmu i teatru. Ale to nie wszystko! Baśń doczekała się wielu opracowań naukowych oraz interesujących analiz. Czerwony Kapturek funkcjonuje też w świecie gier, zarówno w formie planszówek dla młodszych dzieci, jak i komputerowych, dla osób 16+. Stał się również bohaterem skeczów, dowcipów, czy rysunków satyrycznych i memów. 

Czerwony Kapturek z przyjacielem
Autor: Andrzej Tylkowski
Wyd. Ilustris

Żyje długo i szczęśliwie.

Jak widać, Czerwony Kapturek ciągle ma się dobrze i jak na razie się nie starzeje. Baśń na trwałe wpisała się w popkulturę, a dziewczynka w czerwonej czapeczce wciąż zaskakuje nas swoimi nowymi wcieleniami.

Źródła wiedzy o Czerwonym Kapturku:

• Wikipedia
• Wawryk J. Baśń bez granic. O Czerwonym Kapturku we współczesnej literaturze i poza nią. [w] Literatura i granice, Katowice 2017
• Słownik polskiej bajki ludowej, red. Wróblewska V. (https://bajka.umk.pl/slownik/lista-hasel/haslo/?id=45) - dostęp: 18.07.2025