LITERACKI SPACEREK Z PISARZAMI NA POCZTÓWKACH

Inspiracją do napisania niniejszego posta było wydarzenie, w którym kilka dni temu miałam przyjemność uczestniczyć. 22 listopada w Księgarni Cafe NOWA w Krakowie odbyło się spotkanie z Anną Hojwą i Agnieszką Konior, autorkami wydanej niedawno książki Kraków. Spacerownik literacki.  

Pocztówki z motywami książkowymi i literackimi znajdują specjalne miejsce w moim sercu. Już kilka razy prezentowałam je tutaj przy różnych okazjach (https://kolekcjonerkapocztowek.blogspot.com/search/label/Ksi%C4%85%C5%BCki )

Tym razem w nawiązaniu do wspomnianego wyżej przewodnika zapraszam na "literacki spacerek" z pisarzami na pocztówkach.

Pocztówka promująca książkę Agnieszki Konior i Anny Hojwy.
Fragment Rynku Głównego, na którym co krok można natknąć się literackie tropy.
Wydana pod patronatem Wydawnictwa Bezdroża i  Kraków Miasto Literatury UNESCO

Książka  Kraków. Spacerownik literacki to forma nietypowego przewodnika po miejscach w różny sposób związanych z pisarzami, poetami czy też ogólnie z książkami i słowem pisanym, jak na przykład: spacer szlakiem krakowskich księgarń, szlakiem krakowskich antykwariatów lub szlakiem bibliotek klasztornych. Trudno się dziwić, gdyż obie panie, autorki książki są między innymi przewodniczkami literackimi po Krakowie. Od dziesięciu lat w ramach projektu Kraków Miasto Literatury UNESCO oprowadzają zarówno turystów, jak i krakusów literackimi szlakami miasta. 

Pocztówka promująca książkę Agnieszki Konior i Anny Hojwy.
Widok z Kopca Kraka.
Wydana pod patronatem Wydawnictwa Bezdroża i  Kraków Miasto Literatury UNESCO

Wspólnie opracowały blisko 50 autorskich tras, które realizują w cieszącym się dużym zainteresowaniem cyklu  "Spacery literackie". W swojej najnowszej książce prezentują 28 z nich. 

Zainspirowana spotkaniem z Autorkami oraz ich książką dołączam kilka pocztówek z wizerunkami pisarzy związanymi w jakikolwiek sposób z Krakowem. 

ŚLADAMI  TRZECH WIESZCZÓW

W Spacerowniku literackim nie ma osobnych tras poświęconych naszym wielkim poetom doby romantyzmu. Możemy jednak znaleźć kilka miejsc w Krakowie, które ich upamiętniają.

Jak wspominają autorki przewodnika, Adam Mickiewicz nigdy nie gościł w Krakowie. Dziś jednak trudno sobie wyobrazić krakowski Rynek bez pomnika wieszcza. To jeden z najbardziej charakterystycznych punktów miasta, miejsce spotkań krakowian oraz obowiązkowa atrakcja na turystycznej mapie Krakowa. Z pomnikiem poety związanych jest kilka ciekawych tradycji.

Drugi wizerunek Mickiewicza znajduje się w Parku Jordana. Obecnie na jego terenie stoi ponad pięćdziesiąt popiersi wybitnych Polaków. Pomnik poety umieszczono w centralnej części parku na okrągłym skwerze, pośrodku którego znajduje się monument założyciela parku - Henryka Jordana.

Swoją rzeźbę mają też postacie z poematu Mickiewicza Grażyna. Na krakowskich Plantach w rejonie ulicy Poselskiej w 1886 r. stanął ku czci poety pomnik ufundowany przez dr Jordana przedstawiający tytułową Grażynę oraz jej męża Litawora. 

Kolejnym oczywistym miejscem związanym z Mickiewiczem jest jego grób znajdujący się w Krypcie Wieszczów Narodowych w  Katedrze na Wawelu. Doczesne szczątki poety zostały sprowadzone do Krakowa w 35 lat po jego śmierci. Ceremonie pogrzebowe znamienitych Polaków - jak piszą autorki przewodnika - były wielką manifestacją narodową.

 

Pocztówka z lat pięćdziesiątych XX wieku.
Wydawnictwo R.S.W. "Prasa"

Juliusz Słowacki podobnie jak jego wielki kolega po piórze również nigdy nie odwiedził Krakowa.  Dopiero jego doczesne szczątki spoczęły w Katedrze na Wawelu w Krypcie Wieszczów Narodowych.

Szukając dalszych śladów Słowackiego w Krakowie zawędrujemy znowu do Parku Jordana, gdzie na tym samym skwerze nieopodal popiersia Mickiewicza znajduje się rzeźba przedstawiająca autora Balladyny.

Natomiast w nawiązaniu do twórczości poety, na krakowskich Plantach w 1885 roku stanął pomnik Lilli Wenedy, tytułowej bohaterki utworu Juliusza Słowackiego.

Te i inne informacje oraz ciekawostki o miejscach związanych z Mickiewiczem i Słowackim zostały opisane w spacerze nr 1 - Literatura w przestrzeni miejskiej oraz nr 8 - Szlak krakowskich nekropolii.

Pocztówka wysłana z datą 22.II. 1916 r.
Wydawnictwo "KRAKUS"

Trzeci z wielkich poetów epoki romantyzmu - Zygmunt Krasiński, jako jedyny z całej trójki odwiedził Kraków. Było to w 1833 roku, podczas podróży z Warszawy do Wiednia. Jak możemy przeczytać w artykule F. Ziejki  Z dziejów kultu Krasińskiego w Krakowie (...)"Dawna stolica Polski zrobiła jednak na nim duże wrażenie. Szczególnie silnie przeżył wizytę w katedrze wawelskiej"(...)  

Źródło: https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/d0a3410b-9be0-4098-9ce8-10b0766b208f/content

W porównaniu z pozostałymi dwoma wieszczami,  miejsc związanych z Zygmuntem Krasińskim jest w Krakowie  jak na lekarstwo. Jedynie w Parku Jordana w alei od ulicy Reymonta stoi kamienne popiersie poety.

W przeciwieństwie do Mickiewicza i Słowackiego nie ma nawet swojej literackiej ławki na Plantach.  Jeśli się mylę, to proszę o sprostowanie ;) Może są jeszcze jakieś miejsca w Krakowie związane z autorem Irydiona, o których nie wiem.

Pocztówka wydana przez Wydawnictwo Salonu Malarzy Polskich w Krakowie,
rok 1937,
malował T. Gadomski.

ŚLADAMI HENRYKA SIENKIEWICZA

Byłam bardzo zaskoczona, gdy przeczytałam w Spacerowniku literackim, że w Krakowie znajduje się tak dużo miejsc związanych z naszym pierwszym laureatem nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W przewodniku został mu poświęcony spacer nr 16.

Jak można przeczytać w książce, Sienkiewicz nie mieszkał na stałe w Krakowie, ale bywał tu bardzo często by odwiedzić rodzinę i przyjaciół. Szczególnie mocno związany był z siostrą swojej zmarłej żony - Jadwigą Janczewską, największą powierniczką i przyjaciółką. Państwo Janczewscy byli właścicielami posiadłości przy ulicy Wolskiej (dziś Piłsudskiego). Obecnie w mieści się tu dom gościnny AGH "Sienkiewiczówka". 

Sam pisarz, kiedy przybywał do Krakowa zatrzymywał się w hotelach. Do jego ulubionych należał Grand Hotel przy Sławkowskiej, gdzie miał specjalne względy. Wypijał tutaj najlepszą jego zdaniem kawę (nad przygotowaniem której czuwał sam właściciel hotelu) i czytał najświeższą prasę.

O innych miejscach związanych z autorem Trylogii można dowiedzieć się z książki. Ja tylko dodam, że od 2016 roku Henryk Sienkiewicz ma swój pomnik - popiersie w Parku Jordana.

Pocztówka wydana przez Wydawnictwo House of Postcards.
Poster by Monika Wendzel.

ŚLADAMI STANISŁAWA WYSPIAŃSKIEGO

Szlak tego wielkiego artysty został opisany w spacerze nr 17. W książce czytamy: "Kraków z pewnością jest miastem Stanisława Wyspiańskiego. Urodził się on w domu przy ulicy Krupniczej, dzieciństwo spędził w pracowni ojca, a wielkim placem jego młodzieńczych zabaw było wzgórze wawelskie."

Tak więc, wędrując ulicami Krakowa możemy zobaczyć wiele miejsc związanych z Wyspiańskim. Będą to między innymi Gimnazjum św. Anny i Akademia Sztuk Pięknych, gdzie pobierał naukę, kościoły Mariacki i św. Franciszka, w których można podziwiać witraże jego autorstwa, kawiarnie, w których spędzał czas z przyjaciółmi. Wreszcie pracownie wynajmowane w różnych punktach miasta.

Zmarł także w Krakowie, w szpitalu przy ulicy Siemiradzkiego 1, w  Domu Zdrowia dra Jana Gwiazdomorskiego. Miejsce, gdzie spoczął po śmierci to Krypta Zasłużonych na Skałce.

Pocztówka wydana z okazji 150 rocznicy urodzin Stanisława Wyspiańskiego.
Patronat: Biblioteka Kraków.

ŚLADAMI STANISŁAWA LEMA

Szlak Mistrza prozy SF opisany jest w spacerze nr 26.

Stanisław Lem urodził się we Lwowie i tam spędził swoje dzieciństwo oraz wczesną młodość. Krótko po zakończeniu II wojny światowej w ramach akcji repatriacyjnej wraz z rodzicami przybył do Krakowa. Pod koniec lat pięćdziesiątych wraz z żoną przeprowadził się z centrum Krakowa do Borku Fałęckiego, gdzie mieszkał do końca życia.

Stanisław Lem, 1966, fotografia z archiwum rodzinnego/www.solaris.lem.pl
Pocztówka wydana z okazji 100-lecia urodzin Stanisława Lema.
Patronat: Kraków.pl, KBF, Ministerstwo Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu. 

Twórczość pisarza upamiętniają w Krakowie murale, między innymi przy ulicy 29 Listopada, Pawiej, Józefińskiej oraz ławeczka na Plantach, gdzie można posłuchać fragmentu opowiadania ze zbioru Bajki robotów. Pewnie miłośnicy twórczości Lema znają już te miejsca. Jednak pozostają jeszcze rzesze nowych czytelników, którzy dopiero odkryją książki genialnego wizjonera, między innymi dzięki takim właśnie projektom usytuowanym w przestrzeni miejskiej.

Rok Stanisława Lema
ilustr. Martyna Wołowicz
Wyd. House of Postcards

ŚLADAMI JANA KOCHANOWSKIEGO

Ostatni spacerek literacki odbędziemy z najwybitniejszym twórcą polskiego Renesansu.  Książka Agnieszki Konior i Anny Hojwy nie zawiera trasy szlakiem ojca polskiej poezji. Nie wiem też, czy w ofercie wycieczek po Krakowie znajduje się podążanie tropem Kochanowskiego. Jeśli nie, to jest propozycja z mojej strony, aby taki spacer opracować :) Wiemy przecież, że Mistrz z Czarnolasu, zanim oddał się sielskim urokom i życiu rodzinnemu był związany z królewskim miastem przez kilka lat. Najpierw jako scholar Akademii Krakowskiej, a potem jako dworzanin i sekretarz na dworze króla Zygmunta Augusta. 

W przestrzeni miejskiej Krakowa możemy "spotkać się" z poetą w Parku Jordana, gdzie znajduje się jego pomnik - popiersie, w bliskim towarzystwie między innymi Mickiewicza i Słowackiego.

Na Plantach zaś znajduje się ławeczka Kochanowskiego, gdzie można wysłuchać jednej z fraszek poety oraz anegdotę ze zbioru Apoftegmata

Pocztówka Wydawnictwa Kluszczyński: Kronika Polski, seria: Sławni Polacy
Jan Kochanowski, fragment obrazu Władysława Łuszczkiewicza
fot. J. Podlecki

Mam nadzieję, że czytelników mojego bloga nie zmęczyła ta literacka przechadzka, która z małego spacerku rozrosła się do całkiem pokaźnych rozmiarów wycieczki ;)