sobota, 11 listopada 2023

HISTORYCZNIE I PATRIOTYCZNIE

Dziś będzie trochę historycznie i trochę patriotycznie, oczywiście ze względu na nasze Narodowe Święto Niepodległości :).  Prezentuję kilka pocztówek wydanych pod koniec ubiegłego wieku - w latach dziewięćdziesiątych przez Wydawnictwo Kluszczyński. Powstała ogromna seria licząca 160 pocztówek pod wspólnym tytułem "Kronika Polski". Cała seria została podzielona na 4 części (po 40 sztuk każda): 

1) sławni Polacy
2) malarstwo polskie
3) cuda Polski (historyczne miejsca i budowle)
4) dawne widoki Rzeczypospolitej

Pocztówki mają ujednoliconą szatę graficzną (obrazek ujęty w ramkę, dla każdej części w innym kolorze), a w prawym dolnym rogu każdej z nich umieszczono godło Polski z biało-czerwoną wstęgą.

W poprzednim wpisie (https://kolekcjonerkapocztowek.blogspot.com/2023/11/wszyscy-swieci-baluja-w-niebie.html) zaprezentowałam dwie pocztówki z działu dotyczącego malarstwa: "Św. Eustachy na łowach" oraz "Św. Mikołaj ratujący okręt przed zatonięciem". Dziś przedstawiam kartki z części sławni Polacy oraz dawne widoki Rzeczypospolitej. 

Z pośród znanych osób na pocztówkach znalazły się między innymi sylwetki królów polskich,  artystów, pisarzy, przywódców wojskowych, mężów stanu oraz inne postaci, które miały znaczący wpływ na losy naszego kraju. 

Prezentowane portrety królów są dziełem Aleksandra Lessera, dziewiętnastowiecznego malarza i krytyka sztuki, specjalizującego się w obrazach o tematyce historycznej.

A. Lesser "Bolesław Śmiały"

Namalowany przez niego cykl "Wizerunki królów polskich" powstał w latach 1858-1860, a więc trzydzieści lat przed najbardziej znanym i popularnym obecnie pocztem autorstwa Jana Matejki.

A. Lesser "Bolesław Krzywousty"

Poczet królów i książąt polskich stworzony przez Matejkę niewątpliwie należy do najsłynniejszych portretów naszych władców. Warto wiedzieć, że dzieło mistrza Jana poprzedziły inne "poczty". 

Najstarszy zachowany do dziś cykl wizerunków kolejnych władców Polski znajduje się w dziele Macieja Miechowity "Chronica Polonorum" wydanym w 1519 r. Obrazy są wykonane techniką drzeworytu, a same postacie są przedstawione raczej umownie - wszyscy władcy, niezależnie od stulecia, z którego pochodzili zostali ukazani w strojach i realiach odpowiadających początkom XVI wieku.
 

A. Lesser "Władysław Łokietek"

Innym znanym pocztem królów polskich są 23 portrety namalowane w latach 1768 - 1771 przez Marcella Bacciarellego. Cykl został zamówiony przez króla Stanisława Augusta do Pokoju Marmurowego na Zamku Królewskim w Warszawie, gdzie znajduje się obecnie.

A. Lesser "Kazimierz Wielki"

Z kolei portrety autorstwa Aleksandra Lessera zostały wydane w postaci litograficznego albumu "Królowie polscy, wizerunki" i opatrzone komentarzem Juliana Bartoszewicza - historyka i encyklopedysty. Czarno-białe, owalne ryciny zawierają przedstawione do połowy sylwetki władców, którym autor nadał tła nawiązujące do epoki lub wydarzeń związanych z ich panowaniem.

A. Lesser "Jadwiga"

Zanim Aleksander Lesser namalował serią królewskich podobizn, podjął szeroko zakrojone studia nad ikonografią polskich władców. Próbował odtworzyć ich rzeczywiste wizerunki. Według historyków sztuki, to właśnie wyróżniało Lessera od jego poprzedników malujących sceny historyczne. Uznaje się, że to właśnie Aleksander Lesser położył podwaliny pod polską ikonografię narodową.

A. Lesser Jan III Sobieski


Poniższa pocztówka przedstawia widok piętnastowiecznego Krakowa, drzeworyt pochodzący z "Chronicon Mundi" Hartmana Schedla. "Kronika Świata" została wydana w 1493 roku w Norymberdze i uznawana jest za najbardziej ilustrowaną książkę XV wieku. Zawiera ok. 1809 drzeworytów, różnej wielkości i o różnej tematyce, w tym około 100 widoków miast. Autor "Kroniki" poświęcił kilka stron Polsce przedstawiając pobieżnie jej wygląd, bogactwa, groźne żubry oraz kilku królów. Najwięcej miejsca zajmuje opis Krakowa, czyli ówczesnej stolicy. O Akademii Krakowskiej Hartman Schedel pisze:
"wielce znakomita Szkoła Wyższa, obsadzona licznymi wykształconymi, przesławnymi i głęboko uczonymi mężami, gdzie to wykłada się liczne i różne rodzaje sztuk wyzwolonych i pielęgnuje się uczone pisarstwo." (https://wielkahistoria.pl/krakow-w-xv-wieku-wedlug-hartmanna-schedela-niemiecki-kronikarz-byl-zachwycony-polska-stolica/

Widok Krakowa, a także widoki Nysy i Wrocławia zamieszczone w "Kronice" są uznawane za najstarsze ich przedstawienia.

Kraków - kolorowany drzeworyt z "Chronicon Mundi" Hartmana Schedla



Na koniec jeszcze jeden portret: to Ignacy Jan Paderewski - światowej sławy pianista, kompozytor, działacz społeczny, wybitny polityk, mąż stanu, a przede wszystkim ikona polskiej niepodległości.

Dzięki swoim osobistym wpływom w styczniu 1917 roku spotkał się z ówczesnym prezydentem Stanów Zjednoczonych, Woodrowem Wilsonem przedstawiając mu memoriał dotyczący konieczności odbudowy niepodległego państwa polskiego. Pod jego wpływem Wilson umieścił w swoim ultimatum uzależniającym podpisanie przez USA traktatu wersalskiego punkt dotyczący utworzenia suwerennej Polski.

Pod koniec grudnia 1918 roku Paderewski przybył do Polski. Jego wizyta w Poznaniu wywołała wielką patriotyczną manifestację, przyczyniając się do wybuchu Powstania Wielkopolskiego. To wtedy wygłosił pamiętne słowa: 
"Szanuję wszystkie stronnictwa, lecz nie będę należał do żadnego. Stronnictwo powinno być jedno: Polska, i temu jednemu służyć będę do śmierci".

 

Ignacy Jan Paderewski
Zbiory Archiwum Dokumentacji Mechanicznej w Warszawie




Zaczerpnęłam łyk wiedzy z następujących źródeł:
Wikipedia

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

KSIĄŻKI NA OBRAZACH

23 KWIETNIA - ŚWIATOWY DZIEŃ KSIĄŻKI Lubię pocztówki z motywem książek, więc nie mogłam przepuścić tak wyjątkowej okazji jaką jest dzisiejsz...