PIĘKNA NASZA POLSKA CAŁA

Lato i wakacje sprzyjają podróżom i zwiedzaniu. Dla tych, którzy chcą i lubią odkrywać piękne zakątki naszego kraju przygotowałam serię pocztówek wydaną przez House of Postcards. Seria składa się z szesnastu kartek, z których każda przedstawia mapkę jednego województwa opatrzoną herbem oraz  zaznaczonymi w formie rysunkowej miejscami, które warto w danym regionie odwiedzić. Można by rzec, że cały komplet pocztówek tworzy skondensowany mini przewodnik po Polsce. Tę uroczą serię zaprojektowała pani Martyna Wołowicz.

A zatem zapraszam do zwiedzania...

Na przestrzeni wieków region Dolnego Śląska znajdował się pod wpływem różnych kultur, co znalazło odzwierciedlenie w tutejszej architekturze. Województwo słynie z największej liczby zamków (99) i pałaców (kilkaset). Największym miastem i stolicą województwa dolnośląskiego jest Wrocław, w którym wśród wielu miejsc godnych zobaczenia jest zabytkowa Hala Stulecia wpisana na listę UNESCO. Poza licznymi zabytkami Dolny Śląsk przyciąga turystów także pięknymi krajobrazami. Na południu województwa wznoszą się Karkonosze, Góry Izerskie czy Góry Stołowe zaskakujące niezwykłą rzeźbą. W dolnośląskim znajduje się najwięcej w Polsce uzdrowisk, między innymi: Kudowa - Zdrój, Duszniki - Zdrój, Polanica - Zdrój. 

Kliknij na pocztówkę, aby ją powiększyć

Województwo kujawsko-pomorskie posiada dwie siedziby administracyjne: siedzibą wojewody jest Bydgoszcz, natomiast Urzędu Marszałkowskiego i sejmiku - Toruń. Region charakteryzuje się bogactwem materialnego dziedzictwa kulturowego. Na terenie województwa znajduje się kilka obszarów specyficznych pod względem cech kulturowych:

• ziemia chełmińska - słynie z architektury gotyckiej, którą reprezentują krzyżackie zamki obronne (np.: w Golubiu, Radzyniu Chełmińskim) oraz obwarowania miejskie, ratusze i budowle sakralne
• Kujawy i Pałuki - to obszar związany z dziedzictwem Piastów, tędy przebiega trasa turystyczna, tzw. Szlak Piastowski. W tym rejonie znajduje się również najstarsza osada kultury łużyckiej w Biskupinie.
• Dolina Wisły - obszar osadnictwa holenderskiego z XVII i XVIII wieku

Za pomniki historii zostały uznane: osada w Biskupinie, Stare i Nowe Miasto Toruń - perła architektury gotyckiej, wpisane na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO, Chełmno - zachowane niemal w niezmienionym kształcie XIII wieczne miasto lokacyjne.

Oprócz zabytków kulturowych województwa oferuje walory przyrodniczo-krajobrazowe. Można wypoczywać w królestwie jezior i lasów, czyli w Borach Tucholskich, gdzie znajdują się liczne ośrodki wypoczynkowe, szlaki kajakowe, przystanie jachtowe.  Na terenie województwa znajdują się też uzdrowiska z leczniczymi wodami, Inowrocław i Ciechocinek.

Województwo lubelskie oferuje wiele atrakcji istotnych z punktu widzenia historycznego i krajoznawczego. Parki Roztoczański i Poleski są ostoją unikalnych gatunków fauny i flory. Znajdujące się tutaj jeziora i rzeki wyróżniają się czystością w skali ogólnopolskiej. Godne obejrzenia są Lublin - stolica województwa oraz Zamość, który ze względu na swoją unikatową architekturę, nazywany jest "perłą renesansu" i "Padwą Północy". W 1992 roku zamojskie Stare Miasto zostało wpisane na  listę światowego dziedzictwa UNESCO. Inne ciekawe miejsca, które warto odwiedzić to między innymi Puławy, Kazimierz Dolny, czy Nałęczów.

Województwo lubuskie jest najbardziej zalesionym województwem w Polsce - na jednego mieszkańca przypada tu 0,68 ha lasu, gdy tymczasem w całej Polsce wskaźnik ten wynosi 0,24 ha. Znajdują się tu dwa parki narodowe, osiem krajobrazowych i 64 rezerwaty przyrody. Koniecznie trzeba zobaczyć Park Mużakowski - największy w Polsce park w stylu angielskim, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Inne cuda natury oferuje Park Narodowy "Ujście Warty", gdzie można obserwować liczne gatunki ptaków, czy rezerwat Wilanów z bogatym drzewostanem.

Województwo posiada dwie stolice: Zieloną Górę i Gorzów Wielkopolski.

Województwo łódzkie położone jest w środkowej części Polski i to właśnie tutaj znajduje się geometryczny środek naszego kraju, we wsi Piątek, co symbolizuje pomnik stojący w tej miejscowości. Województwo łódzkie cały czas rozbudowuje swoją bazę turystyczną. Warto odwiedzić Łowicz i mieszczący się tam Park Etnograficzny, a także Arkadię i Nieborów z pięknymi, romantycznymi parkami. Stolica województwa oferuje również wiele atrakcji turystycznych. Warto przejść się reprezentacyjną ulicą Łodzi, ulicą Piotrkowską należącą do najdłuższych ulic handlowych na kontynencie (dług. 4,2 km), przy której znajduje się wiele obiektów godnych zobaczenia.

Województwo małopolskie należy do najczęściej odwiedzanych przez turystów regionów naszego kraju. To kraina przyciągająca historią, bogata w atrakcje przyrodnicze i kulturowe. Oczywiście stolica województwa - Kraków, to obowiązkowy punkt na liście każdego turysty. Niezliczona ilość atrakcji, jaką oferuje to miasto może zapełnić większą część wakacji. Poza Krakowem kuszą góry: Tatry, Beskidy i Pieniny, liczne kurorty, uzdrowiska oraz inne niezwykłe miejsca, które koniecznie trzeba zobaczyć. Na terenie województwa znajduje się aż sześć parków narodowych, a także pięć zespołów obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO: Stare Miasto w Krakowie, Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni, Auschwitz-Birkenau niemiecki obóz koncentracyjny, Kalwaria Zebrzydowska oraz osiem kościołów i cerkwi. 

Województwo mazowieckie jest największym województwem w Polsce pod względem powierzchni ( 35 558 km ²⁾  i pod względem ludności (5 512 794 - dane ze stycznia 2022). Pełne atrakcji województwo ze stolicą Polski, do której trzeba obowiązkowo przyjechać aby zobaczyć  Stare Miasto wpisane na listę UNESCO oraz niezliczoną liczbę innych ciekawych miejsc i obiektów. Mazowsze to kraina zielonych łąk i piaszczystych dróg obrzeżonych wierzbami. W bezpośrednim sąsiedztwie Warszawy znajduje się Kampinoski Park Narodowy. Mazowsze jest też rodzinną okolicą znanych Polaków: w Żelazowej Woli urodził się Fryderyk Chopin, w Czarnolesie jest dom Jana Kochanowskiego, a w Opinogórze Górnej znajduje się zamek, który należał do Zygmunta Krasińskiego. Dziś mieści się w nim Muzeum Romantyzmu. 

Województwo opolskie jest najmniejszym województwem w Polsce zarówno pod względem powierzchni ( 9411,87 km ^{2), jak i liczby ludności (948 583 - dane ze stycznia 2022). W Opolu warto zobaczyć Starówkę z gotycką katedrą. Miasto znane jest  oczywiście jako stolica polskiej piosenki, tu od 1963 roku odbywa się ogólnopolski festiwal. Województwo przyciąga również miłośników wypoczynku na łonie przyrody. Znajduje się tu kilka jezior (Turawskie, Otmuchowskie, Nyskie) oraz Góry Opawskie.  Chlubą Opolszczyzny są liczne zabytki, na czele z zamkiem w Brzegu, porównywalnym pod względem architektury i wielkości do zamku na Wawelu. W Mosznej można zobaczyć położony w pięknym parku zadziwiający pałac z 365 pomieszczeniami i 99 wieżami i wieżyczkami. Góra Świętej Anny to znane miejsce pielgrzymek. Tutejsze sanktuarium znalazło się wśród 30 najcenniejszych obiektów zabytkowych w Polsce.}

Województwo podkarpackie przyciąga niezwykłą urodą bieszczadzkich połonin, urozmaiconymi zabytkami  oraz licznymi uzdrowiskami. Stolicą województwa jest Rzeszów stale poszerzający swoją ofertę skierowaną do turystów. To tu można przenieść się do czasów dzieciństwa odwiedzając Muzeum Dobranocek. Bieszczadzki Park Narodowy jest częścią Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery "Karpaty Wschodnie". Jest największym parkiem narodowym w polskich górach. Od 2021 roku 11% powierzchni parku jest wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.  Podróżując po województwie podkarpackim warto odwiedzić Sanok, a w nim Park Etnograficzny oraz Galerię Zdzisława Beksińskiego, Krosno oraz Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazownictwa w Bóbrce. Dla wielbicieli architektury - przepiękne zamki: późnorenesansowy, zwany "Małym Wawelem" w Baranowie Sandomierskim, renesansowy w Krasiczynie i barokowy w Łańcucie. Wypocząć można w jednym z najstarszych w Polsce uzdrowisku w Iwoniczu-Zdroju.

Województwo podlaskie to najmniej zurbanizowany region w Polsce. Występuje tu również najniższa gęstość zaludnienia: na 1 km ² przypada 57 osób. Przyroda to główny walor Podlasia. Rozległe kompleksy leśne, bogactwo flory i fauny, rozbudowana sieć wodna, podmokłe tereny tworzą urozmaicony krajobraz tego regionu. Znajdują się tutaj cztery parki narodowe: Białowieski, Biebrzański, Wigierski, Narwiański. Puszcza Białowieska - królestwo żubra - wpisana jest na listę światowego dziedzictwa UNESCO, jako jeden z ostatnich fragmentów lasów pierwotnych w Europie.

Podlaskie jest województwem najbardziej zróżnicowanym w Polsce pod względem etnicznym i kulturowym. Od stuleci sąsiadują tu różne narodowości i wyznania: Polacy, Białorusini, Litwini, Tatarzy, Rosjanie, Ukraińcy, Romowie, Żydzi. Białystok to centrum kulturalne regionu. Znajduje się tu wiele unikalnych zabytków.  

Pomorskie to najbardziej wysunięte na północ województwo w Polsce. Turystów przyciągają tu przede wszystkim szerokie, piaszczyste plaże w słynnych kąpieliskach, takich jak: Ustka, Łeba, Hel, Władysławowo, Jastarnia, Krynica Morska, czy Sopot z najdłuższym w Europie drewnianym molo i Operą Leśną. Wypoczynkowi sprzyjają liczne lasy, ścieżki przyrodnicze, szlaki turystyczne, rowerowe czy kajakowe. Na terenie województwa znajdują się dwa parki narodowe (Słowiński i Bory Tucholskie), 9 parków krajobrazowych i 127 rezerwatów przyrody. Będąc tutaj nie sposób nie odwiedzić pełnego historii i zabytków Gdańska oraz  "miasta z morza" - Gdyni. Poza nadmorskimi atrakcjami warto zanurzyć się w bogate kulturowo, pełne tradycji i wierzeń Kaszuby oraz przenieść się w czasy średniowiecza zwiedzając Krzyżacki Zamek w Malborku - największy zamek w Polsce, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Śląskie jest województwem o najwyższym stopniu zurbanizowania i gęstości zaludnienia - na 1 km ² przypada nieco ponad 354 osoby (dane ze stycznia 2022). Znaczne uprzemysłowienie regionu niekorzystnie wpływa na środowisko naturalne, zwłaszcza na terenie aglomeracji katowickiej i jej okolic. Tam też skupia się większość kopalń i fabryk. Natomiast na południu województwa wznoszą się łańcuchy Beskidu Żywieckiego i Śląskiego z popularnymi ośrodkami turystycznymi, jak zimowa stolica województwa - Szczyrk, "perła Beskidów" - Wisła, czy uzdrowisko Ustroń. Ciągnący się przez Jurę Krakowsko-Częstochowską Szlak Orlich Gniazd wiedzie śladem zamków wybudowanych za czasów Kazimierza Wielkiego. Najczęściej odwiedzane zamki to Ogrodzieniec w Podzamczu, Olsztyn koło Częstochowie, warownie w Mirowie i Bobolicach.

Województwo świętokrzyskie również oferuje wiele turystycznych atrakcji. Góry Świętokrzyskie stanowiące charakterystyczny element krajobrazu regionu świętokrzyskiego to najstarszy w Polsce łańcuch górski. Część obszaru górskiego porośniętym lasem rozsławionym przez Stefana Żeromskiego w utworze "Puszcza jodłowa" zajmuje Świętokrzyski Park Narodowy. Łysa Góra - drugi po Łysicy pod względem wysokości szczyt w Górach Świętokrzyskich to miejsce, gdzie przynajmniej w pradawnych czasach, spotykały się czarownice... W świętokrzyskim warto zwiedzić Jaskinię Raj, charakteryzującą się bogatą i dobrze zachowaną szatą naciekową, w mieszczącym się w Tokarni Parku Etnograficznym można zobaczyć jak kiedyś wyglądały wioski kielecczyzny. W Ćmielowie zaprasza Żywe Muzeum Porcelany, a dla dzieci atrakcją na pewno będzie odwiedzenie Centrum Bajki w Pacanowie oraz pierwszego w Polsce parku Jurajskiego w Bałtowie. 

Warmia i Mazury należą do najatrakcyjniejszych regionów turystyczno-krajoznawczych i rekreacyjnych naszego kraju: urozmaicony krajobraz, duża liczba jezior, rozległe tereny leśne, liczne rezerwaty i pomniki przyrody.  Różnorodne obiekty architektoniczne świadczą o ciekawej przeszłości historycznej tych ziem. Województwo warmińsko-mazurskie, podobnie jak podlaskie należy do na obszarów o najniższej gęstości zaludnienia - na 1 km ² przypada 56 osób (dane z czerwca 2023). Mazury zwane "Krainą Tysiąca Jezior" z rozwiniętą bazą turystyczną to wspaniałe miejsce do uprawiania sportów wodnych. Najbardziej znaną drogą wodną na terenie województwa jest Kanał Elbląsko-Ostródzki - na odcinku 10 km, gdzie różnica poziomów wynosi 100 metrów znajdują się unikatowe na skalę światową pochylnie, po których przetacza się statki na specjalnych platformach ustawionych na szynach. Miłośnicy historii powinni odwiedzić dawne twierdze krzyżackie: w Nidzicy, Lidzbarku, Elblągu i Olsztynie.

Wielkopolska to region wielkiej historii, gdyż to właśnie tutaj, na tej ziemi powstały zręby państwa polskiego, a jego pierwszą stolicą było Gniezno. Szlak Piastowski jest jedną z najciekawszych tras turystycznych w Polsce, wytyczoną przez zabytki z czasów pierwszej polskiej dynastii, takie jak poznańska katedra, bazylika w Gnieźnie, kościół w Gieczu, pozostałości grodu na Ostrowie Lednickim, kościół gotycki w Pobiedziskach. 

Stolicą województwa jest Poznań - ważny ośrodek handlowy, oświatowy i przemysłowy, znany między innymi z największych międzynarodowych targów w Polsce.  Oprócz wielu wspaniałych zabytków i ciekawych miejsc godnych zobaczenia, Poznań przyciąga także miłośników Jeżycjady - cyklu książek Małgorzaty Musierowicz, którzy podążają śladem jego bohaterów. Tutaj punktem obowiązkowym jest dom Borejków przy ulicy Roosevelta 5 😉

Wielkopolska słynie także z pałacu barokowego w Rogalinie, w którego ogrodzie znajduje się niemal 1500 wiekowych dębów. W pobliskim Kórniku znajduje się zamek oraz arboretum z ponad 3500 gatunkami drzew i krzewów. Kórnickie arboretum należy do najstarszych i najbogatszych w okazy w Polsce.

Województwo zachodniopomorskie to również bardzo atrakcyjny turystycznie region. Setki kilometrów wybrzeża, szerokie plaże, tysiące czystych jezior, wiele nadmorskich kurortów i sławne uzdrowiska. Ziemie i ciekawej historii, gdzie zaznaczyły się wpływy niemieckie, duńskie i szwedzkie. Stolicą województwa jest Szczecin, położony w dolinie Odry, w pobliżu Zatoki Pomorskiej, Zalewu Szczecińskiego i jeziora Dąbie. Do najważniejszych zabytków miasta należy Zamek Książąt Pomorskich, katedra i barokowy ratusz. W pobliskim Świnoujściu znajduje się najwyższa latarnia morska na polskim wybrzeżu i jedna z najwyższych w świecie - wysokość 64,5 m. Jej światło wybiega na 46, 4 km w głąb morza. Inne latarnie, które można zwiedzać znajdują się w Kikucie, Niechorzu, Kołobrzegu, Gąskach, Darłowie i Jarosławcu. Warto odwiedzić wyspę Wolin, aby obejrzeć jej klifowe brzegi i Jezioro Turkusowe. W Wolińskim Parku Narodowym znajduje się rezerwat żubrów, gnieżdżą się tu również rzadkie gatunki ptaków, np. bielik. Do miejsc, które koniecznie trzeba zobaczyć należą Krzywy Las koło Gryfina, kręgi Gotów w lesie pod Grzybnicą oraz  owiane romantyczną legendą ruiny kościoła w Trzęsaczu.

Źródła: 
https://www.staypoland.com/pl/

https://www.polska.travel/

Wikipedia

DZIECI NA WIDOKÓWKACH Z PRL-u

Już kilkakrotnie wspominałam, że w widokówkach z czasów PRL urzeka mnie "zatrzymane" w kadrze życie codzienne.  Ówcześni autorzy zdjęć chętnie fotografowali ludzi na tle obiektów architektonicznych czy elementów krajobrazu, chcąc w ten sposób "ożywić" prezentowany na widokówce obrazek. Postacie na zdjęciach nie zawsze są uchwycone znienacka, czasami wyraźnie pozują ustawione przez fotografa, co moim zdaniem wcale nie odbiera pocztówce uroku. Dziś już nie wykonuje się takich widokówek... 

Z okazji Dnia Dziecka z mojej kolekcji wybrałam te widokówki, na których są najmłodsi obywatele PRL-u. Obecnie większość z nich prawdopodobnie jest w wieku około pięćdziesięciu i sześćdziesięciu kilku lat 😀

(Kliknięcie na poszczególne zdjęcie spowoduje jego powiększenie)

Widokówka z pierwszej połowy lat sześćdziesiątych: grupka dzieci odświętnie ubranych stoi w zamyśleniu przed  pomnikiem naszego wielkiego kompozytora. Widać wyraźnie, że dzieciarnia została tu ustawiona specjalnie do zdjęcia. Takie przesłanie patriotyczne. Ale gdyby ich nie było, moim zdaniem widokówka byłaby mniej ciekawa.

SOCHACZEW. Pomnik Fryderyka Chopina.
fot. J. F. Beeger, Biuro Wydawnicze "RUCH".

Tutaj krakowskie planty w jesiennej scenerii, lata sześćdziesiąte. Na spacerek wybrała się grupa przedszkolaczków wraz z dwoma paniami opiekunkami. W oddali widać innych przechodniów: zakonnica, jakiś mundurowy i pan w szarym prochowcu. Wszystko bardzo naturalnie.

KRAKÓW. Fragment plant.
Wg fotografii barwnej P. Krassowskiego. Biuro Wydawnicze "RUCH".

A to już dużo późniejsze lata - nie udało mi się dokładnie określić daty - być może przełom lat 80-tych i 90-tych. Choć zamierzonym tematem widokówki wg opisu z tyłu jest Pałac Działyńskich, to jednak  wzrok przyciąga najpierw grupa młodych turystów spacerujących po poznańskim Starym Rynku.

POZNAŃ - Pałac Działyńskich
Fot. Zbigniew Staszyszyn, Agencja Wydawnictw Artystycznych.

Zwykłe PRL-owskie osiedle, bloki z wielkiej płyty - budownictwo, które dominowało w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych oraz typowy dla tamtego okresu plac zabaw złożony z kilku metalowych drabinek i małej piaskownicy pośrodku. Latem w południe musiało tu być strasznie gorąco - brak choćby jednego drzewka. Maluchy raczej znudzone. Może pod trzepakiem dzieje się coś ciekawszego? 

LUBLIN. Osiedle mieszkaniowe "Kolejarz"
Fot. A. Voellnagel, Krajowa Agencja Wydawnicza.

Tutaj, aby przełamać na zdjęciu monotonię rabczańskiego osiedla, fotograf najwyraźniej postanowił wesprzeć się młodzieżą. Dwie dziewczynki widocznie poinstruowane przez pana z aparatem posłusznie wskazują coś rękami, choć jedna z nich nie oparła się chęci zerknięcia w stronę obiektywu. Chłopaki siedzący na ławce wyglądają na trochę speszonych i nie bardzo wiedzą, gdzie podziać wzrok. No cóż, to trochę nietypowa sytuacja, że ktoś chce fotografować takie zwykłe osiedle i zwykłą dzieciarnię. Ciekawe, czy potem widzieli tę widokówkę.

RABKA. Osiedle mieszkaniowe.
Fot. S. R. Sadowski - KAW.

Fontanny mają w sobie coś przyciągającego. Maluchy  wpatrzone w fontannę na skwerze przy ulicy Adama Mickiewicza w Tarnobrzegu. Lata siedemdziesiąte.

TARNOBRZEG. Fontanna przy ulicy Adama Mickiewicza.
Fot. J. Peszkowski - KAW

Kolejna fontanna wzbudzająca zainteresowanie dzieciarni, tym razem na widokówce z Przemyśla. Sam obiekt znajduje się w centrum przemyskiego Rynku i jest jednym z symboli miasta ze względu na rzeźbę niedźwiedzicy stojącej na kamiennym wzniesieniu. Jest to nawiązanie do herbu Przemyśla, w którym znajduje się niedźwiedź.  Fontanna chociaż nieczynna to i tak jest atrakcją dla dzieci, które wchodzą do środka, zapewne po to, aby przyjrzeć się z bliska dwóm małym niedźwiadkom wspinającym się po skałce w stronę matki.

PRZEMYŚL. Rynek.
Fot. P. Krassowski - KAW

Na koniec dzisiejszego przeglądu dwie widokówki z wczasów nad morzem.

Ośrodek wczasowy "Mostostal" w Darłówku, początek lat siedemdziesiątych. Przy domu wczasowym plac zabaw z czterema huśtawkami i piaskownicą, a obok nawet stoliki z parasolkami. Full wypas! Świetne miejsce na rodzinny wypoczynek. Rodzice mogą tutaj miło spędzać czas ze swoimi pociechami. Na załączonej widokówce moją uwagę zwrócił mężczyzna z dwoma maluchami w żółtej bujanej huśtawce. Uśmiechnięty brodacz w obcisłych kąpielówkach  - widać pełen luz i  odprężenie!  Tak trzymać tatusiu 😉

DARŁÓWKO. Miejscowość wczasowa (przedmieście Darłowa)
przy ujściu Wieprzy do Bałtyku.
Ośrodek wczasowy "Mostostal" Wrocław
Fot. J. Makarewicz - KAW

Wreszcie czas na zabawę nad morzem! Grupka młodych żeglarzy zastanawia się, jak wyruszyć w rejs porzuconą na brzegu łodzią 😉 

ŚWINOUJŚCIE. Nad Bałtykiem.
Fot. M. Raczkowski - KAW

(...) "Kraj lat dziecinnych! On zawsze zostanie
Święty i czysty, jak pierwsze kochanie,
Niezaburzony błędów przypomnieniem,
Niepodkopany nadziei złudzeniem,
Ani zmieniony wypadków strumieniem.
Gdziem rzadko płakał, a nigdy nie zgrzytał,
Te kraje radbym myślami powitał,
Kraje dzieciństwa, - gdzie człowiek po świecie
Biegł jak po łące, a znał tylko kwiecie
Małe i piękne, jadowite rzucił,
Ku pożytecznym oka nie odwrócił,

Ten kraj szczęśliwy, ubogi i ciasny!
Jak świat jest boży, tak on był nasz własny!
Jakże tam wszystko do nas należało,
Jak pomnim wszystko, co nas otaczało:
Od lipy, która koroną wspaniałą
Całej wsi dzieciom użyczała cienia,
Aż do każdego strumienia, kamienia,
Jak każdy kątek ziemi był znajomy
Aż po granicę, po sąsiadów domy!" (...)

Drodzy Czytelnicy mojego bloga, zachęcam Was

 do zostawiania komentarzy 😃